شنبه تا 5 شنبه از ساعت 9 تا 17

مسجد کوفه

کوفه یکی از شهرهای کشور عراق است. این شهر در ۱۷۰ کیلومتری جنوب بغداد و در استان نجف واقع شده‌است.

این شهر مدتی پایتخت علی بن ابیطالب بود و به همین دلیل به همراه سامرا، کربلا، کاظمیه و نجف جایگاه ویژه‌ای در نزد شیعیان دارد. مسجد کوفه که در قرن ۷ میلادی ساخته شده است از بناهای مهم این شهر و زیارت‌گاه شیعیان است.


پارچه‌ای را که مردان عرب به سر می‌اندازند و چفیه نام دارد برخاسته از این شهر است.

منطقه میان‌رودان از قدیمیترین مناطق وجود تمدن در دنیا است. اولین تاریخچه شهر کوفه به زمان حمله عمر ابن خطاب و تحت کنترل گرفتن سورستان (نام ساسانی این منطقه) باز می‌گردد. کوفه در سال حدود ۶۳۸ میلادی در حدود زمان ایجاد بصره ایجاد شد. عمر که قصد داشت سرزمین عربستان را پاکسازی کند دستور داد یهودیان خیبر به کوفه منتقل شوند.[۳]

یعقوبی جمعیت اولیه کوفه را ده هزار جنگ‌جو ذکر می‌کند که اگر به این رقم تعداد نفرات خانواده‌های آنان را که همراه آنان بوده‌اند، اضافه نماییم، رقمی حدود سی هزار به دست می‌آید. علاوه بر این، حدود چهار هزار ایرانی به همراه فرماندهشان که دِیلَم نام داشت، قبل از فتح مدائن در سال ۱۶ ه. ق به لشکر اسلام پیوستند و پس از بنیان کوفه، در آن ساکن شدند. پس تا اینجا رقم ۳۴ هزار به دست می‌آید.[۱]

برپایه آنچه در گام اول از اخبار مورخین به دست می‌آید این است که علت اصلی بنای شهر کوفه استقرار سپاه اعراب بوده و از آنجا که مداین محل مناسبی نبود و پشه و مگس آن سبب آزار اعراب می‌شده، سپاهیان به دستور عمر به کوفه کوچ کردند.[۴]

طبری می‌نویسد: عمر مقرری خاصی برای سپاهیان مداین که بعد به کوفه منتقل شدند؛ در نظر گرفت که مخصوص آن‌ها و کسانی بود که به آن‌ها محق می‌شدند و به آن‌ها کمک می‌کردند و به دیگران تعلق نمی‌گرفت.[۴]

همان‌گونه که گفته شد عوامل بسیاری در ساختار شهر و مردم کوفه نقش داشت. اولین ساکنین شهر کوفه مجاهدان جنگ و فتح قادسیه بودند. آن‌ها از قبایل مختلف نزاری (اعراب عدنانی شمال شبه جزیره عربستان) و یمنی (اعراب قحطانی جنوب) تشکیل شده بودند. سعد بن ابی وقاص ابتدا دستور داد محلی برای مسجد درنظر گیرند، سپس به تیراندازی فرمان داد که از مرکز آن محل به چهار طرف تیر پرتاب کند به این ترتیب محدوده مسجد کوفه تعیین شد. پس از تعیین حدود مسجد، سعد برای اسکان قبایل نزاری و یمنی قرعه کشید. براساس قرعه، یمنی‌ها صاحب زمین‌های مرغوب شرق مسجد شدند و نزاری‌ها در غرب آن سکنی گزیدند.[۴]

محمد بن جریر طبری نام‌های اولین گروه‌های قبایل کوفی را در تاریخ خود آورده و محل سکونت آنان را تعیین کرده است. وی از قبایل سلیم، ثقیف، همدان، بجیله، تیم، تغلب، بنی اسد، نخع، کنده، ازد، مزینه، تمیم، محارب، اسد، عامر، بجاله، جدیله و جهینه نام می‌برد که مجاور مسجد کوفه سکنی داده شدند.[۴]

طبری می‌گوید این قبایل و گروه‌های دیگری که از قبایل متفرقه بودند در ده گروه تنظیم شدند. اما به مرور زمان که مهاجرت به کوفه زیاد شد؛ برخی از آن‌ها دارای جمعیت بسیاری شدند. به همین دلیل عمر به سعد دستور داد آن‌ها را بر هفت گروه تنظیم کند و او نیز چنین کرد و قبایلی که به یکدیگر نزدیک بودند در یک گروه جای داد. او معتقد است این تقسیم‌بندی تا ایام معاویه ادامه داشت تا اینکه ابن زیاد مردم را در چهار گروه جای داد. از دیگر ساکنین کوفه ایرانیان بودند که بعد از فتوحات به شکل اسیر، موالی و یا مهاجر در کوفه مستقر شدند.[۴]

سعد ابن وقاس اولین حاکم کوفه بود. در سال ۶۴۰ میلادی شورشی علیه سعد صورت گرفت که مردم ادعا کردند او غنائم جنگ را ناعادلانه تقسیم کرده است. عمر او و شاکیانش را به مدینه احضار کرد و با اینکه او را بیگناه یافت از حاکمیت شهر برکنار کرد. عمر سپس عمار ابن یاسر و سپس ابوموسی اشعری را حاکم کوفه کرد که مردم هیچ‌کدام را قبول نکردند. سپس او و کوفیان بر سر المغیرا ابن شعبه به توافق رسیدند. بعد از مرگ عمر، عثمان مغیرا را برکنار کرد و ولید ابن عقبا را جانشین او کرد. در این زمان شورش‌هایی رخ داد و سرانجام ابوموسی اشعری دوباره حاکم کوفه شد. در زمان علی ابن ابیطالب پایتخت از مدینه به کوفه منتقل شد. در این زمان اختلاف بین علی ابن ابیطالب و معاویه بالا گرفت که سرانجام منجر به جنگ صفین شد. علی ابن ابیطالب در زمانی که در حال نماز در مسجد کوفه بود توسط ابن ملجم مرادی که یکی از خوارج بود مورد حمله قرار گرفت و سه روز بعد کشته شد. معاویه سپس زید ابن ابیحی را به حاکمیت کوفه منصوب کرد. بعد از مرگ مغیرا در کوفه و حسن ابن علی در مدینه بعضی نظیر حجر ابن عدی که از معاویه راضی نبودند به دنبال ایجاد شورشی جدید علیه معاویه بودند. بعد از مرگ معاویه مردم کوفه به حسین ابن علی -ع نوه محمد تمایل پیدا کردند و از او درخواست کردند که به کوفه بیاید تا حاکم آنها شود؛ ولیکن ارتش یزید ابن معاویه راه را بر کاروان حسین ابن علی بست و او و خانواده اش را در نبرد کربلا قتل‌عام کرد. بعد از کشته شدن حسین ابن علی شورشهای زیادی نظیر شورش مختار شکل گرفت. در سال ۷۴۹ میلادی عباسیون به رهبری حسن ابن قحطبه کوفه را تسخیر کردند و آن را پایتخت خود نمودند. در سال ۷۶۲ میلادی آنها پایتخت را به بغداد منتقل کردند.

 

کوفه دارای مکان‌های زیادی است که در اسلام شیعه دارای اهمیت زیادی هستند. مسجد کوفه مهمترین این بناها است که از قدیمیترین مساجد دنیا بوده و محل دفن مسلم ابن عقیل و مختار ثقفی است. این مسجد همچنین محلی است که علی ابن ابیطالب در آن مورد حمله ابن ملجم قرار گرفت. مقبره زید ابن علی نیز در کوفه قرار دارد. مسجد حنانه در کوفه محلی است که قسمتی از پوست سر حسین ابن علی که توسط دشمنانش پس از قتل او جدا شده بود در آن دفن شده است. همچنین خانه علی ابن ابیطالب در کوفه قرار دارد. مقبره کمیل ابن زیاد و میثم التمار نیز در کوفه قرار دارد.

 

تلفن تماس : 09120149115